Rodzajem dokumentu, który bardzo często pojawia się wśród przykładowych tekstów egzaminacyjnych na tłumacza przysięgłego jest pełnomocnictwo. Dlatego dzisiaj kilka słów na temat rodzajów, przedmiotu i sposobów udzielania pełnomocnictw. Na koniec sprawdzimy, jak wygląda pełnomocnictwo w Hiszpanii.
Pełnomocnictwo – definicja i rodzaje
Pełnomocnictwo to jednostronna czynność prawna (oświadczenie woli), która polega na tym, że mocodawca udziela pełnomocnikowi prawa do wykonania w jego imieniu określonych czynności. Słowo „określonych” nie jest tutaj bez znaczenia, gdyż nie można udzielić pełnomocnictwa do wszelkich (wszystkich) czynności prawnych ze względu na ochronę interesów mocodawcy. Pełnomocnictwem jest również dokument, na mocy którego udziela się pełnomocnictwa.
Polski Kodeks cywilny wyróżnia trzy rodzaje pełnomocnictw:
- pełnomocnictwo ogólne (do czynności zwykłego zarządu);
- pełnomocnictwo rodzajowe (do określonego rodzaju czynności);
- pełnomocnictwo szczególne (do konkretnej czynności prawnej);
Pełnomocnictwo ogólne
Pełnomocnictwa ogólnego udziela się co do zasady w sytuacji, gdy działania pełnomocnika mają się ograniczać jedynie do zwykłego zarządu, a zatem czynności związanych z podejmowanie zwykłych, bieżących działań dotyczących przedmiotu pełnomocnictwa. Zgodnie z art. 99 ust. 2 k.c. pełnomocnictwo ogólne powinno być pod rygorem nieważności udzielone na piśmie.
Np. Pełnomocnictwo ogólne do zarządzania nieruchomością będzie obejmowało czynności zwykłego zarządu, takie jak dokonywanie drobnych remontów, napraw.
Np. Pełnomocnictwo ogólne może również upoważniać do prowadzenia działalności gospodarczej w imieniu mocodawcy.
SENSU STRICTO – Pełnomocnictwo ogólne
Pełnomocnictwo rodzajowe i szczególne
Skoro pełnomocnictwa ogólnego udziela się do czynności nieprzekraczających zwykłego zarządu, to w pozostałych przypadkach konieczne będzie udzielenie pełnomocnictwa rodzajowego lub szczególnego. Pełnomocnictwo rodzajowe powinno określać rodzaj czynności prawnej objętej umocowaniem oraz jej przedmiot.
Np. Mocodawca upoważnia pełnomocnika do określonego rodzaju czynności, tj. pobierania czynszu z nieruchomości.
Od pełnomocnictwa rodzajowego należy odróżnić pełnomocnictwo szczególne, czyli zawierające umocowanie do dokonania w imieniu mocodawcy jednej konkretnej czynności prawnej.
Np. Sprzedaż określonej nieruchomości.
Pełnomocnictwa te, w odróżnieniu od pełnomocnictwa ogólnego, mogą być sporządzane w dowolnej formie. Co do zasady nie ma zatem obowiązku udzielania pełnomocnictwa rodzajowego i szczególnego na piśmie, za wyjątkiem sytuacji, gdy do ważności czynności prawnej objętej pełnomocnictwem potrzebna jest szczególna forma. Wówczas pełnomocnictwo do dokonania tej czynności powinno być udzielone w tej samej formie.
Np. Zbycie nieruchomości wymaga formy aktu notarialnego. Pełnomocnictwo do dokonania tej czynności również będzie wymagało formy aktu notarialnego.
SENSU STRICTO – Pełnomocnictwo rodzajowe
Odwołanie i wygaśnięcie pełnomocnictwa
Pełnomocnictwo może być w każdym czasie odwołane. Co ciekawe, do odwołania pełnomocnictwa w formie aktu notarialnego, nie jest wymagana taka forma.
Pełnomocnictwo wygasa w razie:
- śmierci mocodawcy lub pełnomocnika;
- odwołania go przez mocodawcę;
- zrzeczenia się umocowania przez pełnomocnika;
- spełnienia czynności, do których umocowany był pełnomocnik;
- upływu czasu (gdy było udzielone na konkretny okres);
- utraty zdolności do czynności prawnych przez pełnomocnika.
Pełnomocnictwo w Hiszpanii
Poder – czynność prawna lub dokument przekazujący prawo do występowania w imieniu i na rzecz innej osoby. Część hiszpańskiej doktryny uważa, że terminem tym określa się wyłącznie dokument udzielenia pełnomocnictwa (poder, apoderamiento, poder notarial), nie zaś jego treść. Zdaniem drugiej części jest to jednostronna czynność prawna, poprzez którą jednej osobie (apoderado) zostaje przekazane prawo do działania w imieniu i na rzecz drugiej (poderdante), a zatem mowa jest o zdolności do jej reprezentowania.
W prawie hiszpańskim istnieje jedynie pełnomocnictwo ogólne i szczególne, które nie różnią się od ich polskich odpowiedników. Podziałem nieznanym polskiemu prawu cywilnemu jest jednak klasyfikacja pełnomocnictw ze względu na liczbę osób, którym pełnomocnictwo zostało udzielone. Mianowicie, wyróżnia się poder solidario, czyli pełnomocnictwo do jednej czynności prawnej udzielane kilku osobom, z których każda z nich może samodzielnie w sposób wiążący dokonać owej czynności; a także poder mancomunado, czyli pełnomocnictwo do jednej czynności prawnej udzielane kilku osobom, z których dla ważności jej dokonania potrzebne jest współdziałanie wszystkich umocowanych w tym celu osób.
Hiszpański Kodeks cywilny w art. 1.280 zastrzega, że pełnomocnictwo do pewnego rodzaju czynności prawnych musi być pod rygorem nieważności udzielone w formie aktu notarialnego, np.: ogólne do zawarcie małżeństwa przez pełnomocnika i dokonywania czynności przed sądem, szczególne do zarządzania mieniem lub dokonywania czynności wymagających sporządzenia aktu notarialnego.