Monika Stawasz – Tłumacz języka hiszpańskiego

Blog

Extranjeros evalúan cómo se vive en Łódź

 

Al principio del 2017 el portal morizon.pl (versión en inglés) llevó a cabo una encuesta entre los extranjeros en Łódź con el fin de evaluar su satisfacción de la vida en nuestra ciudad. Se hicieron preguntas acerca del nivel de seguridad o desarrollo de la ciudad, el coste de vida, los contactos con ciudadanos de nacionalidad polaca o la tolerancia, entre otras. He decidido observar de cerca sus resultados, en parte también porque la población hispanohablante, ante todo la española y la mexicana, constituye el 15 % de los encuestados.

Traductora de español Monika Gaik

Faycal Marjane photography – www.faycalmarjanephotography.com

Extranjeros en Łódź – ¿Quiénes son?

 

Cada año Urząd Wojewódzki w Łodzi (Gobierno Provincial de Łódź) expide más permisos de trabajo o residencia temporal. Con el continuo desarrollo de la ciudad, aparecen cada vez más empresas internacionales. Las universidades de la ciudad enriquecen sus ofertas de estudios para atraer a los estudiantes extranjeros.  En consecuencia, cada vez más extranjeros, tanto de Europa (España, Francia, Italia, Turquía, Gran Bretaña) como de los países más lejanos (Brasil, Arabia Saudí, México, Colombia, EEUU), vienen a instalarse a la ciudad. Dentro de los grupos más numerosos de los extranjeros de Łódź se encuentran los ciudadanos de Ucrania, China, Bielorrusia y Rusia.

La mayoría de los extranjeros vienen a Łódź por cuestiones de estudios o trabajo. Con el mencionado desarrollo del mercado laboral y la oferta universitaria, estas razones no sorprenden mucho. En la encuesta participaron ambos grupos: empleados (52%) y estudiantes (45%). Uno de cada dos encuestados vive en Łódź por un periodo inferior a un año, uno de cada tres por un periodo de uno a tres años, el 16% de extranjeros ha vivido en nuestra ciudad por más de 3 años. La gran mayoría (86%) de los encuestados no había escuchado nunca de Łódź antes de venir a la ciudad.

Traductora de español Monika Gaik

Faycal Marjane photography – www.faycalmarjanephotography.com

Łódź: una ciudad barata y aburrida

 

Łódź, en opinión de los extranjeros que la domicilian, es una ciudad barata y cómoda, pero al mismo tiempo, sin una oferta cultural suficiente. Uno de cada tres encuestados reconoce que en la ciudad no hay nada que hacer. Los estudiantes extranjeros, buscan en vano lugares de entretenimientos que no sean bares y clubes. Resulta que los festivales, conciertos u acontecimientos culturales no necesariamente satisfacen con sus gustos o simplemente son demasiado pocos. El 16% de los encuestados considera Łódź una ciudad fea. Ojalá un gran número de proyectos de revitalización y fondos europeos cambiaran la imagen de la ciudad dentro de poco.

 

Łódź sin duda no es para turistas. No se puede encontrar aquí muchos lugares interesantes para visitar.

 

Se puede morir de aburrimiento, he visto todos los centros comerciales, parques y museos miles de veces.

Traductora de español Monika Gaik

Faycal Marjane photography – www.faycalmarjanephotography.com

La mayor ventaja de la ciudad en opinión de los extranjeros es el bajo coste de vida. Según sus respuestas, en Łódź tanto las compras diarias como los alquileres resultan baratos. Mucha importancia tiene también la ubicación de la ciudad en el centro del país, que le proporciona la cercanía a la capital y, al mismo tiempo, una buena conexión con la mayoría de las ciudades polacas. Por otro lado, los encuestados destacan una manera fácil de viajar entre Łódź y otras ciudades europeas teles como Praga o Berlín, entre otras. Una de cada tres personas está satisfecha con la oferta cultural y de entretenimiento de la ciudad. El 58% de los encuestados recomendarían Łódź a sus amigos.

Reto cultural

 

Desgraciadamente, falta mucho por hacer para que Łódź pueda denominarse “una ciudad abierta”. Un cuarto de las personas encuestadas subraya el racismo y la negativa actitud de los ciudadanos frente a los extranjeros. Una de cada diez personas no se siente segura en la ciudad. Otro gran obstáculo para los extranjeros supone la necesidad de aprender el idioma polaco, puesto que consideran bajo el nivel de inglés de la población polaca de la ciudad.

 

La ciudad tiene problemas con la seguridad, aburre rápidamente y resulta bastante deprimente. Los ciudadanos no hablan inglés y las burlas racistas tocan aún a las personas de color de piel blanca.

 

Los edificios antiguos deben renovarse. Hay sitios que recuerdan a escenarios de posguerra.

 

Aunque haya cada vez más extranjeros en Łódź, la mayoría de ellos no piensa quedarse en la ciudad. Ni el coste de la vida, ni el mercado laboral, ni la oferta universitaria les resultan suficiente atractivas. Se sienten “personas no gratas”. Hasta que no se silencien los comentarios mordaces y no terminen los acosos racistas, ni siquiera una buena oferta cultural cambie la imagen de la ciudad. Finalmente, tanto los ciudadanos como las autoridades de la ciudad tienen todavía unos deberes por hacer para mejorar la opinión sobre Łódź entre los extranjeros.

Faycal Marjane photography – www.faycalmarjanephotography.com

Bezpłatne przekazanie praw autorskich do nazwy – Sensu Stricto – Monika Gaik

#SEATbuscaNombre – SEAT szuka nazwy – czyli świetna akcja marketingowa SEATA gdzie wygrać można… bezpłatne przekazanie praw autorskich.

Regulamin konkursu

Wynika z niego bowiem, że do wygrania jest satysfakcja „to ja to wymyśliłem” i bezpłatne przekazanie praw autorskich do nazwy producentowi SEATA. Ponadto uczestnik zrzeka się wszelkich praw i roszczeń wobec producenta, możliwości używania zaproponowanej przez siebie nazwy, jej zastrzeżenia i rejestracji w swoim imieniu lub na rzecz osób trzecich.

Trzeba przyznać, Niemiec to potrafi wymyślić kampanię reklamową.  

Tymczasem Hiszpania jest piękna jak zawsze. Zachęcam do obejrzenia video:

Czym jest bitcoin i czy można go nazwać „walutą”?

czym jest bitcoin?
Czy bitcoin jest walutą?

Jak donosi Wikipedia, bitcoin, czyli bitmoneta (฿, BTC) to kryptowaluta wprowadzona w 2009 roku przez osobę (bądź grupę osób) o pseudonimie Satoshi Nakamoto. Bitmonety mogą zostać zapisane na komputerze osobistym w formie pliku portfela lub przetrzymywane w prowadzonym przez osoby trzecie zewnętrznym serwisie zajmującym się przechowywaniem takich portfeli. W każdym z tych przypadków bitcoiny mogą zostać przesłane do innej osoby przez Internet do dowolnego posiadacza adresu bitcoin. Każdy bitcoin dzieli się na 100 000 000 mniejszych jednostek, zwanych satoshi.

 

Zła fama bitmonet

O bitcoinach zrobiło się głośno ponownie po tym jak 12 maja 2017 r. świat obiegła informacja o zmasowanym ataku hackerskim na skalę światową nowego złośliwego oprogramowania – WanaCrypt0r 2.0, czy inaczej „wannacry!”. Do tej pory zgłoszono już ponad 117 000 przypadków infekcji w ponad 100 krajach na świecie i liczba ich stale rośnie. Rozgłosu i powadze sprawy nadaje fakt, że ofiarami „wannacry!” są instytucje, w tym rządowe, oraz duże korporacje. WanaCrypt0r szyfruje pliki ofiary, a za ich odszyfrowanie żąda okupu w bitcoinach właśnie. Ich równowartość wynosi aż 300$!

Działania takie zdecydowanie nie przysparzają bitmonetom fanów. Z drugiej strony, bitcoin na pewno nie jest winny tej sytuacji tak samo, jak nie jest winny nóż w rękach napastnika. Bitcoin jest jedynie narzędziem, a to jak zostanie ono wykorzystane zależy od człowieka. Praktycznie każda nowa technologia przyczynia się do rozwoju przestępczości i tworzy jej nowe rodzaje, jest to naturalne i nieuniknione.

 

The Good Wife

Czy bitcoin jest walutą zastanawiali się również bohaterowie amerykańskiego serialu o życiu prawników w Chicago. Fani kultowego serialu  „The Good Wife” o bitcoinie usłyszeli już w 2012 r. W trzecim sezonie główna bohaterka – Alicia – staje przed wyzwaniem obrony mężczyzny, adwokata, który jak twierdzi reprezentuje interesy twórcy bitcoina. Tego ostatniego amerykański Skarb Państwa chce oskarżyć o wytwarzanie konkurencyjnej wobec dolara waluty. Twórca bitcoina pragnie pozostać anonimowy, dlatego adwokat odmawia wyjawienia tożsamości swojego klienta Skarbowi Państwa, powołując się na tajemnicę adwokacką. Ponieważ obejście tajemnicy adwokackiej staje się niemożliwe, prokuratura stawia w stan oskarżenia bronionego przez Alicie adwokata, podejrzewając, że to on sam jest twórcą bitmonety.

Na sali sądowej dochodzi do wymiany argumentów stron, które próbują ustalić, czy bitcoin jest walutą. Dowiadujemy się wówczas, że w bitcoinach można na przykład zapłacić za hotel, a zatem bitmonety posiadają siłę nabywczą. Sędzia stwierdza ostatecznie, że bitcoin to waluta.

 

Bitcoin na świecie

Polska: Zdaniem polskiego Ministerstwa Finansów obrót bitcoinami nie narusza prawa. Ministerstwo odmawia jednak bitcoinowi statusu waluty lub jakiegokolwiek innego instrumentu finansowego (w tym jednostki pieniężnej, instrumentu rynku pieniężnego, papieru wartościowego, elektronicznego instrumentu płatniczego) w znaczeniu Ustawy o obrocie instrumentami finansowymi oraz Ustawy o elektronicznych instrumentach płatniczych. Sprzedaż bitcoinów zgodnie z Ustawą o podatku dochodowym od osób fizycznych należy jednak zakwalifikować jako przychód, powstały przy zbyciu praw majątkowych. 15 lutego 2016 Izba skarbowa wydała interpretację stwierdzającą zwolnienie wymiany bitcoinów z podatku VAT.

Hiszpania: Dyrekcja Generalna ds. Podatkowych wystosowała oficjalne pismo, w którym klasyfikuje bitcoina i jemu podobne waluty cyfrowe jako instrumenty finansowe, w konsekwencji uznając transakcje realizowane za pomocą walut cyfrowych za zwolnione z podatku VAT usługi finansowe.

Kolumbia: Bitcoin, jak i inne podobne waluty cyfrowe, zostały uznane za nielegalne.

Niemcy: Niemcy uważają bitcoin za legalną walutę, którą można stosować w prywatnych transakcjach.

Nikaragua: Rząd nie reguluje transakcji z użyciem bitcoina. To właśnie tam Greg Simon kupił działkę za 80 bitcoinów.

Wenezuela: Posiadanie bitcoinów oraz ich wydobywanie jest nielegalne z powodu wysokiej inflacji boliwarów.

Dzień Matki w krajach hiszpańskojęzycznych

W Polsce Dzień Matki obchodzimy 26 maja, czyli dziś! Z tej okazji najlepsze życzenia dla wszystkich mam :* Natomiast Dzień Matki w krajach hiszpańskojęzycznych, czyli el Día de la Madre, obchodzony jest w różnych dniach i nie tylko w maju. A kiedy dokładnie? Sprawdziłam to dla Was…

Dzień Matki w Hiszpanii - tłumacz języka hiszpańskiego Monika Gaik

Dzień Matki w krajach hiszpańskojęzycznych

Hiszpania – pierwsza niedziela maja

Salwador, Gwatemala, Meksyk, Belize – 10 maja

Chile, Kolumbia, Kuba, Ekwador, Honduras, Portoryko, Wenezuela – druga niedziela maja

Boliwia – 27 maja

Dominikana – ostatnia niedziela maja (czasem pierwsza niedziela czerwca jeżeli w ostatnią niedzielę maja przypada święto Zesłania Ducha Świętego)

Nikaragua – 30 maja

Argentyna – trzecia niedziela października

Panama – 8 grudnia

Czy Messi pójdzie do więzienia?

Hiszpański Sąd Najwyższy odrzucił dziś apelację kapitana zespołu FC Barcelona, Lionela Messiego, od zeszłorocznego wyroku w sprawie o oszustwa podatkowe. Piłkarz został prawomocnie skazany na 21 miesięcy pozbawienia wolności.  Czy Messi pójdzie do więzienia?

Nieznajomość prawa szkodzi

Sąd pierwszej instancji skazał w ubiegłym roku Lionela Messiego na 21 miesięcy więzienia za oszustwa podatkowe, których piłkarz dopuścił się w latach 2007 – 2009.  Piłkarz FC Barcelony odpowiedział przed sądem za utworzenie sieci spółek w Belize i Urugwaju w celu uniknięcia zapłacenia ponad 4 milionów euro podatku. Identyczny wyrok został orzeczony wobec ojca piłkarza. Oboje zasłaniali się… niewiedzą. Jak twierdzili w toku sprawy, nie wiedzieli, że ich działania są niezgodne z prawem.

„Nie znam się na podatkach. Zaufałem swojemu ojcu i prawnikom. To oni zajmują się robieniem interesów i zarządzeniem majątkiem. Ja koncentruje się na grze w piłkę nożną. Nie wiedziałem, że podpisałem umowę wiążącą mnie z firmą Jenbril w Urugwaju. Wiedziałem jedynie, że podpisuje umowę na bazie której miały powstać reklamy i sesje zdjęciowe. Podpisałem to, ponieważ mój ojciec Jorge Messi mnie o to poprosił – komentował napastnik Barcelony.” – mówił piłkarz w trakcie procesu.

Messi skorzystał z drogi odwoławczej, jednak hiszpański Sąd Najwyższy przychylił się do wyroku sądu pierwszej instancji. Napastnik FC Barcelony będzie musiał teraz uregulować teraz wszystkie swoje zaległe podatki, do więzienia jednak nie trafi…

 

Wyrok w zawieszeniu

Napastnik FC Barcelony nie trafi do zakładu karnego ponieważ hiszpańskie prawo dopuszcza zawieszenie wykonania kary pozbawienia wolności jeśli zachodzą łącznie dwie przesłanki:  wyrok nie jest dłuższy niż 2 lata, a skazany nie był wcześniej karany. Lionel Messi spełnia oba te warunki, dlatego kibice FC Barcelony odetchnęli z ulgą.

SENSU STRICTO i STRICTE – łacina w prawie i nie tylko

Język prawniczy, zarówno polski jak i hiszpański, sięga często do zwrotów i terminów zaczerpniętych z łaciny. Niektóre z tych wyrażeń weszły również do języka polskiego ogólnego. Przykładem są zawarte w tytule wpisu  sensu stricto i stricte. Niestety ich użycie w języku ogólnym i potocznym prowadzi do częstych błędów. Sprawdźmy zatem, jak poprawnie używać obu zwrotów oraz co one właściwie oznaczają.

 

Sensu stricto (również stricto sensu) – łac. w ścisłym znaczeniu. 
Stricte – łac. ściśle, precyzyjnie.

 

Błędne jest zarówno użycie samego STRICTO, jak i łączenie obu wyrażeń w formie SENSU STRICTE.

 

sensu stricto Monika Gaik

 

Przykłady użycia w prawie

Komisja przypomina, że art. 87 ust. 1 TWE dotyczy interwencji, które – występując w różnych formach – zmniejszają zwykłe obciążenia budżetu przedsiębiorstwa i tym samym, nie stanowiąc subwencji sensu stricto, mają ten sam charakter i identyczne skutki.

Przed rozpatrzeniem kwestii prawnych sensu stricto należy przedstawić sprawę w szerszym kontekście, tak aby znaleźć wyważone rozwiązanie uwzględniające podłoże problemu.

Wykonywanie pracy nie jest bowiem elementem kary pozbawienia wolności sensu stricto, ale konsekwencją jej wykonania.

Ważne jest również, byśmy pamiętali o tym, że wzrost cen nie jest zjawiskiem stricte europejskim – ma z nim do czynienia cały świat.

Ze stricte prawnego punktu widzenia traktat lizboński wprowadza zmianę polegającą na tym, że określa on turystykę jako kompetencję trzeciego szczebla Wspólnoty.

 

A w języku hiszpańskim…

Język hiszpański pisany dopuszcza użycie obu wyrażeń łacińskich, choć preferowane jest posiłkowanie się ich tłumaczeniami na język hiszpański. Wyrażenie sensu stricto tłumaczy się na en sentido estricto. Natomiast wyrażenie stricte nie ma w języku hiszpańskim jednego tłumaczenia. W zależności od kontekstu będzie to estricto, estricta, estrictamente, puramente, meramente, etc. 

Jeśli zaś chodzi o język mówiony, Hiszpanie zawsze dodadzą e- na początku stricto tworząc w ten sposób sensu stricto [estríkto].

 

Przykłady w języku hiszpańskim

Y no voy a defraudarlo, aunque para ello deba someter a su criterio documentos que, stricto sensu, no me pertenecen.

Junto a los elementos de política familiar en sentido estricto destaca la gran importancia que tienen otras dos políticas: las de empleo y vivienda.

Desde un punto de vista estrictamente legal, el Tratadode Lisboa introduce un cambio ya que considera que el turismo es una competencia de tercer nivel de la Comunidad.

 

 

Hiszpańskie sądownictwo – juzgados i tribunales

hiszpańskie sądy - tłumacz języka hiszpańskiego Monika Gaik
Juzgados tribunales

Podstawowa różnica pomiędzy hiszpańskimi sądami juzgados tribunales sprowadza się do składu sędziów tj. liczby sędziów, która w danym sądzie orzeka.  Zgodnie z hiszpańskim prawem procesowym skład sądu może być jednoosobowy (w składzie orzekającym zasiada tylko jeden sędzia) lub kolegialny (złożony z większej liczby sędziów). Nie jest to jednak jedyna różnica. Co do zasady, juzgados tribunales rozstrzygają na różnych etapach postępowania i różne są też materie, które wchodzą w zakres ich orzecznictwa.

Los juzgados

Juzgado to sąd jednoosobowy, który orzeka w składzie jednego sędziego. Osoba sędziego lub sędziny sprawuje najwyższą funkcję w juzgado. Nie znaczy to jednak, że sędzia pracuje sam. Ma on do pomocy sekretarzy (secretarios judiciales) i pracowników sądu (oficiales), którzy odpowiadają za sprawy administracyjne. A zatem juzgado to sąd jednoosobowy, w którym tylko jeden sędzia orzeka i prowadzi postępowania.

W Hiszpanii najbardziej znane są juzgados de primera instancia, czyli sądy orzekające w pierwszej instancji w sprawach cywilych oraz juzgados de instrucción, do których należy postępowanie w sprawach karnych. Ponadto wyróżnić można juzgados de menores (sądy ds. małoletnich), juzgados de lo mercantil (sądy ds. gospodarczych), czy juzgados de violencia sobre la mujer (sądy ds. przemocy wobec kobiet).

Inną podstawową cechą juzgados jest fakt, że orzekają wyłącznie w pierwszej instancji. Jeśli strona nie zgadza się z orzeczonym przez ten sąd wyrokiem, może odwołać się do organu, który rozpatrzy sprawę w drugiej instancji.

Los tribunales

Tribunales to sądy, w których skład sędziowski jest kolegialny, czyli wieloosobowy. W skład sądu wchodzi kilku sędziów, którzy mają za zadanie rozstrzygać w sprawach, ale także egzekwować orzeczone wyroki.

Najbardziej znane hiszpańskie tribunales to Audiencias Provinciales (sądy okręgowe, orzekają w składzie trzech sędziów), a także Tribunales Superiores de Justicia de las Comunidades Autónomas (wyższe sądy sprawiedliwości wspólnot autonomicznych), Tribunal Supremo (Sąd Najwyższy) i Tribunal Constitucional (Trybunał Konstytucyjny).

Tribunales co do zasady orzekają jako Salas lub Secciones, rozstrzygają sprawy w drugiej instancji lub decydują w sprawach szczególnie istotnych, które zostały im przez prawo procesowe przypisane. Wyjątek stanowią Audiencias Provinciales, które w określonych sprawach orzekają także w pierwszej instancji np. w drugim etapie zwykłego postępowania karnego (choć mowa o drugim etapie, jest to nadal pierwsza instancja postępowania).

Sędziów pracujących w tribunales określa się terminem magistrados.

 

Hiszpania ogłosiła nasilenie kontroli na granicy z Gibraltarem

Cypel niezgody

Gibraltar został zajęty przez Wielką Brytanię w trakcie wojny o sukcesję hiszpańską w 1704 r. Pod rządy Londynu został przekazany formalnie na mocy traktatu pokojowego z Utrechtu z 1713 r. Stał się wówczas w 1830 r. oficjalną brytyjską kolonią. Mieszkańcy Gibraltaru odrzucili dwukrotnie w referendach z 1967 i 2002 r. możliwość przejścia terytorium pod hiszpańską jurysdykcję.

Choć zamieszkałe przez 30 tys. osób brytyjskie terytorium zamorskie – Gibraltar – zagłosowało w ubiegłorocznym referendum za pozostaniem Wielkiej Brytanii w Unii Europejskiej (96 % głosujących), to w obliczu decyzji o opuszczeniu kręgu państw członkowskich będzie musiało zmierzyć się z rozpoczynającą się na nowo dyskusją na temat jego statusu. Nie bez znaczenia dla mieszkańców brytyjskiego terytorium może również fakt, że Hiszpania ogłosiła nasilenie kontroli na granicy z Gibraltarem. Wbrew pozorom nie ma jednak żadnego związku z toczącą się rozgrywką negocjacyjną między Wielką Brytanią i UE.

 

Rozgrywka negocjacyjna

Spór wokół Gibraltaru rozgrzały brytyjskie media po tym jak 31 marca Donald Tusk przedstawił unijny projekt wytycznych w sprawie negocjacji z Wielką Brytanią. Z przedstawionego wówczas dokumentu, najbardziej kontrowersyjne dla opinii publicznej na Wyspach okazały się nie naprawdę istotne punkty dotyczące praw obywateli czy kosztów wyjścia z UE, a przyszłość małej skały u wejścia do Oceanu Atlantyckiego.

Projekt stwierdza, że po Brexicie „żadne porozumienie między UE a Wielką Brytanią nie będzie mogło mieć zastosowana do terytorium Gibraltaru bez zgody między Hiszpanią a Wielką Brytanią”. Zdanie to jest w zasadzie oczywiste. Gibraltar jest problemem hiszpańsko-brytyjskim i trudno wyobrazić sobie sytuację, w której UE podejmuje jakiekolwiek decyzje dotyczące tego skrawka ziemi bez zgody najbardziej zainteresowanego państwa członkowskiego, czyli Hiszpanii.

UE zachowywała wcześniej neutralność w tej kwestii. Jednak w obliczu wyjścia Wielkiej Brytanii z bloku Bruksela zdecydowała się stanąć po stronie jednego z państw członkowskich, które w UE zostaje. Taka postawa UE z pewnością zaskoczyła Londyn. Wielka Brytania zaczyna być traktowana przez Brukselę jako kraj trzeci, a wszystkie 26 państw członkowskich opowiada się za Hiszpanią, choć Gibraltar ma znaczenie tylko dla Madrytu.

 

Brexit i co dalej?

Cały ten medialny krzyk na temat Gibraltaru to odwracanie uwagi Brytyjczyków od poważnych konsekwencji gospodarczych jakie czekają Wielką Brytanię po Brexicie. Prawdą jest również, że los Gibraltaru nie ma dla Wielkiej Brytanii żadnego znaczenia. Jest on natomiast ważny dla brytyjskiego samopoczucia i dla samych Gibraltarczyków.

Mieszkańcy tego terytorium muszą się oczywiście liczyć z nadchodzącymi kłopotami. UE była w stanie tolerować niskie podatki i status stolicy hazardu, gdy Wielka Brytania stanowiła część Unii. Nie musi tego jednak robić po Brexicie, gdy Londyn nie będzie miał prawa głosu, a Madryt zgłosi swoje weto. Gibraltar pozostanie w rękach Wielkiej Brytanii, ale najbliższa przyszłość jego mieszkańców zależy obecnie od negocjacji pomiędzy Londynem, a Brukselą.

 

Nasilenie kontroli na granicy z Gibraltarem

Hiszpania ogłosiła w ostatni piątek nasilenie kontroli na przejściu granicznym z Gibraltarem. Nie ma to nic wspólnego z toczącym się sporem wokół brytyjskiego terytorium. Zaostrzone kontrole obowiązują na zewnętrznych granicach całej strefy Schengen, do której Wielka Brytania nie należy. Ich wprowadzenie jest pokłosiem zamachów w Paryżu z listopada 2015 roku i rosnącego zagrożenia terrorystycznego w Europie.

Ministerstwo Spraw Wewnętrznych Hiszpanii podało w oficjalnym oświadczeniu, że „hiszpańskie władze już podjęły odpowiednie kroki, by ograniczyć niedogodności, jakie może powodować nasilenie tych nowych kontroli. Zainstalowano nowe systemy technologiczne i zwiększono liczbę personelu na przejściach, na których ruch jest najbardziej intensywny”.

Źródła prawa Unii Europejskiej – prawo pierwotne a prawo wtórne

źródła prawa UE  - tłumacz języka hiszpańskiego Monika Gaik

Na źródła prawa Unii Europejskiej składa się prawo konstytuujące Unię, czyli stanowione przez państwa członkowskie prawo pierwotne oraz prawo stanowione przez instytucje UE w ramach powierzonych im przez państwa członkowskie kompetencji, czyli prawo wtórne lub pochodne. Ponadto źródłami prawa unijnego są ogólne zasady prawa Unii oraz prawa podstawowe, a także umowy międzynarodowe zawarte przez Unię Europejską.

Prawo pierwotne

Prawo pierwotne stanowią Traktaty założycielskie wraz z załączonymi do nich protokołami, deklaracjami i aneksami, Traktaty je zmieniające, Traktaty akcesyjne, akty Rady lub Rady Europejskiej o charakterze konstytucyjnym, a także ogólne zasady prawa. Traktat o Unii Europejskiej (TUE) i Traktat o Funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE) to obecnie najważniejsze źródła prawa pierwotnego. Do prawa pierwotnego należy również Karta Praw Podstawowych UE, której art. 6 ust. 1 TUE nadał od 1 grudnia 2009 r. moc prawną równą Traktatom założycielskim. Prawo pierwotne stanowione przez państwa członkowskie określa główne zasady funkcjonowania i cele Unii, ma charakter konstytucyjny oraz stanowi podstawę prawną działań instytucji i organów UE. Cechy tego prawa sytuują je na szczycie hierarchii źródeł prawa Unii, przede wszystkim w stosunku do prawa pochodnego stanowionego przez unijne instytucje, lecz także w stosunku do prawa krajowego państw członkowskich.

Prawo wtórne

Prawo wtórne stanowią różnego rodzaju akty instytucji Unii Europejskiej. Są one tworzone na podstawie prawa pierwotnego i należą do nich: akty ustawodawcze, wykonawcze, delegowane, przyjmujące postać dyrektyw, rozporządzeń, decyzji, zaleceń i opinii.

 

VOCAB

(el) DERECHO PRIMARIO (ORGIGINARIO) DE LA UE – prawo pierwotne UE

(el) DERECHO SECUNDARIO (DERIVADO) DE LA UE – prawo wtórne UE

(la) DIRECTIVA – dyrektywa

(el) REGLAMENTO – rozporządzenie

(la) DECISIÓN – decyzja

(la) RECOMENDACIÓN – zalecenie

(el) DICTAMEN – opinia

(los) FUENTES DEL DERECHO DE LA UE – źródła prawa Unii Europejskiej

(la) CARTA DE LOS DERECHOS FUNDAMENTALES DE LA UE – Karta Praw Podstawowych UE

(el) TRATADO DE FUNCIONAMIENTO DE LA UE (TFUE) – Traktat o Funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE)

(el) TRATADO DE LA UNIÓN EUROPEA (TUE) – Traktat o Unii Europejskiej (TUE)

 

BIBLIOGRAFIA

BARCZ J., GÓRKA M., WYROZUMSKA A. (2015), Instytucje i prawo Unii Europejskiej. Podręcznik dla kierunków prawa, zarządzania i administracji, Warszawa, Wotlers Kluwer;

Współpraca sądów krajowych z Trybunałem Sprawiedliwości UE – pytanie prejudycjalne

 pytanie prejudycjalne - tłumacz języka hiszpańskiego Monika Gaik
Pytanie prejudycjalne

Na podstawie art. 267 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, sądy krajowe zostały zaopatrzone w możliwość zadania pytania prejudycjalnego Trybunałowi Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE). Pytanie prejudycjalne może dotyczyć dwóch kwestii: wykładni prawa unijnego lub ważności aktów unijnego prawa pochodnego. Wnioski sądów państw członkowskich, a dokładniej formułowane w nich wątpliwości i pytania, nazywane są pytaniami prejudycjalnymi (wstępnymi). Ponieważ sąd krajowy zwraca się do Trybunału o rozpatrzenie kwestii wstępnej, procedura bywa także nazywana odesłaniem prejudycjalnym.

Procedura prejudycjalna powstała „z uwagi na niebezpieczeństwo pojawienia się rozbieżnej wykładni i odmiennego stosowania tych samych przepisów wspólnotowych w państwach członkowskich, zróżnicowanych nie tylko pod względem tradycji i kultury prawnej ale także dysponujących różnymi rozwiązaniami konstytucyjnymi w odniesieniu do relacji między prawem zewnętrznym (międzynarodowym) a prawem krajowym”.

W opinii Trybunału Sprawiedliwości, głównym celem wprowadzenia do treści Traktatów odesłania prejudycjalnego jest:

zapewnienie jednolitości stosowania prawa wspólnotowego [unijnego] przez sądy krajowe. Wymóg jednolitości jest szczególnie istotny, gdy w grę wchodzi ważność aktu wspólnotowego. Różnice opinii sądów państw członkowskich co do ważności aktu wspólnotowego mogłyby bowiem zagrozić jedności wspólnotowego porządku prawnego i naruszyć fundamentalny wymóg pewności prawnej”.

 

Współpraca sądów krajowych i TSUE w liczbach

W tym miejscu należy podkreślić wagę współpracy sądów krajowych z Trybunałem Sprawiedliwości UE na rzecz kształtowania prawa Unii. Z roku na rok liczba formułowanych przez sądy krajowe pytań prejudycjalnych rośnie, co potwierdzają publikowane każdego roku statystyki sądowe Trybunału Sprawiedliwości.

Ogólna tendencja działalności orzeczniczej (1952–2015) – nowe odesłania prejudycjalne (ogółem)

Źródło: Statystyki sądowe Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej za 2015, http://www.curia.europa.eu

Powyższe dane potwierdzają rosnącą liczbę pytań prejudycjalnych kierowanych każdego roku do TSUE przez sądy krajowe. Zaledwie jedno odesłanie sformułowane w 1961 r. i aż czterysta trzydzieści sześć w roku 2015 świadczą nie tylko o rosnącej popularności TSUE jako interpretatora prawa Unii Europejskiej, ale także o wzroście zaufania do tego Trybunału przez sądy państw członkowskich, w tym także trybunały konstytucyjne tych państw. Nie bez znaczenia dla tej tendencji pozostaje wzrost liczby państw członkowskich oraz wzrost świadomości istnienia pytania prejudycjalnego wśród sądów krajowych. Szczególnie wysoka liczba pytań prejudycjalnych została skierowana do TSUE w ostatnich sześciu latach przedstawionych statystyk, tj. od 2009 r. Tendencję tę przedstawia dokładniej kolejny wykres.

 

Ogólna tendencja działalności orzeczniczej (2009–2015) – nowe i zakończone odesłania prejudycjalne

Źródło: Statystyki sądowe Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej za 2015, http://www.curia.europa.eu

Z powyższych danych wynika po pierwsze wysoki poziom odesłań prejudycjalnych w ostatnich latach oraz po drugie, że stanowiły one w tym czasie główny przedmiot pracy TSUE.

Kolejne dane ukazują z kolei, jaki był udział poszczególnych państw członkowskich w przedstawionych powyżej wartościach, tzn. ile odesłań prejudycjalnych sformułowało każde z państw w poszczególnych latach od 1961 r.

 

Ogólna tendencja działalności orzeczniczej (1952–2015) – nowe odesłania prejudycjalne (przypadające na państwo członkowskie w danym roku)

Źródło: Statystyki sądowe Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej za 2015, http://www.curia.europa.eu

Zdecydowanym liderem, jeśli chodzi o liczbę sformułowanych odesłań prejudycjalnych są Niemcy (2216 odesłań w latach 1965-2015), za nimi Włochy (1326 odesłań między 1964 a 2015 r.), na trzecim i czwartym miejscu znajdują się kolejno Niderlandy (949 odesłania od 1961 r.) i Francja (931 odesłań od roku 1965). Dla porównania, polskie sądy krajowe od roku 2005 skierowały do TSUE jedynie 89 pytań prejudycjalnych. Jednocześnie na uwagę zasługuje fakt, że państwem członkowskim, które w 1961 r. jako pierwsze zwróciło się do TSUE z prośbą o interpretację prawa Unii (wówczas wspólnotowego) były Niderlandy.

Z kolei w poniższej tabeli możemy zaobserwować, jak liczba odesłań prejudycjalnych sformułowanych przez każde państwo członkowskie rozkłada się pomiędzy poszczególne sądy krajowe w tym, ile pytań prejudycjalnych sformułowały sądy konstytucyjne tych państw:

 

Ogólna tendencja działalności orzeczniczej (1952–2015) – nowe odesłania prejudycjalne (według państw członkowskich i sądów)
Państwo członkowskie Nazwa sądu Łącznie
Belgia Cour constitutionnelle 32 794
Cour de cassation 93
Conseil d’État 76
Inne sądy 593
Bułgaria Wyrchowen kasacionen syd 2 83
Wyrchowen administratiwen syd 14
Inne sądy 67
Republika Czeska Ústavní soud 48
Nejvyšší soud 5
Nejvyšší správní soud 24
Inne sądy 19
Dania Højesteret 35 172
Inne sądy 137
Niemcy Bundesverfassungsgericht 1 2216
Bundesgerichtshof 202
Bundesverwaltungsgericht 117
Bundesfinanzhof 307
Bundesarbeitsgericht 32
Bundessozialgericht 76
Inne sądy 1481
Estonia Riigikohus 6 17
Inne sądy 11
Irlandia Supreme Court 28 85
High Court 27
Inne sądy 30
Grecja Άρειος Πάγος 10 172
Συμβούλιο της Επικρατείας 56
Inne sądy 106
Hiszpania Tribunal Constitucional 1 390
Tribunal Supremo 61
Inne sądy 328
Francja Conseil constitutionnel 1 931
Cour de cassation 118
Conseil d’État 99
Inne sądy 713
Chorwacja Ustavni sud 6
Vrhovni sud
Visoki upravni sud
Visoki prekršajni sud
Inne sądy 6
Włochy Corte Costituzionale 2 1326
Corte suprema di Cassazione 132
Consiglio di Stato 126
Inne sądy 1066
Cypr Ανώτατο Δικαστήριο 4 7
Inne sądy 3
Łotwa Augstākā tiesa 21 46
Satversmes tiesa
Inne sądy 25
Litwa Konstitucinis Teismas 1 37
Aukščiausiasis Teismas 14
Vyriausiasis administracinis teismas 11
Inne sądy 11
Luksemburg Cour supérieure de justice 1 90
Cour de cassation 27
Cour administrative 27
Inne sądy 35
Węgry Kúria 20 121
Fővárosi ĺtélőtábla 6
Szegedi Ítélőtábla 2
Inne sądy 93
Malta Qorti Kostituzzjonali 2
Qorti ta’ l- Appel
Inne sądy 2
Niderlandy Hoge Raad 271 949
Raad van State 107
Centrale Raad van Beroep 62
College van Beroep voor het Bedrijfsleven 154
Tariefcommissie 35
Inne sądy 320
Austria Verfassungsgerichtshof 5 470
Oberster Gerichtshof 109
Verwaltungsgerichtshof 90
Inne sądy 266
Polska Trybunał Konstytucyjny 1 89
Sąd Najwyższy 13
Naczelny Sąd Administracyjny 32
Inne sądy 43
Portugalia Supremo Tribunal de Justiça 4 132
Supremo Tribunal Administrativo 55
Inne sądy 73
Rumunia Înalta Curte de Casație și Justiție 9 109
Curtea de Apel 55
Inne sądy 45
Słowenia Ustavno sodišče 1 14
Vrhovno sodišče 8
Inne sądy 5
Słowacja Ústavný súd 32
Najvyšší súd 10
Inne sądy 22
Finlandia Korkein oikeus 17 95
Korkein hallinto-oikeus 47
Työtuomioistuin 3
Inne sądy 28
Szwecja Högsta Domstolen 19 121
Högsta förvaltningsdomstolen 7
Marknadsdomstolen 5
Arbetsdomstolen 4
Inne sądy 86
Zjednoczone

Królestwo

House of Lords 40 589
Supreme Court 7
Court of Appeal 81
Inne sądy 461
Inne Cour de justice Benelux/Benelux Gerechtshof1 2 3
Rada ds. Zażaleń Szkół Europejskich2 1
Łącznie 9146

Źródło: Statystyki sądowe Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej za 2015, http://www.curia.europa.eu

Pytania prejudycjalne sądów konstytucyjnych

Na podstawie przedstawionych danych nie można jednak jednoznacznie wyliczyć, ile pytań prejudycjalnych zostało sformułowanych wyłącznie przez sądy konstytucyjne państw członkowskich. Sam Trybunał Sprawiedliwości UE również nie przedstawia takich danych. Przeszkodę dokładnego obliczenia liczby odesłań prejudycjalnych stanowi przede wszystkim niejednolity zakres uprawnień sądów poszczególnych państw członkowskich. Przykładem są kraje skandynawskie (Dania, Szwecja), które nie posiadają sądów konstytucyjnych. Wyszczególnione w powyższej tabeli sądy tych państw są sądami najwyższymi uprawnionymi do egzekwowania postanowień konstytucji. Z kolei Konstytucja Finlandii, podobnie jak Konstytucja Niderlandów, zakazuje kontroli konstytucyjności prawa w ogóle. Dlatego też brak jest w tych państwach trybunału konstytucyjnego w klasycznym znaczeniu. Ponadto w państwach obowiązywania systemu common law (Zjednoczone Królestwo, Irlandia) kontrola konstytucyjności jest jednym z uprawnień sądów najwyższych.

Z przedstawionych danych wynika jednak, że zdecydowanym liderem wśród sądów konstytucyjnych państw członkowskich jest sąd belgijski. Sformułował on jak dotąd aż 32 odesłania prejudycjalne. Był również pierwszym spośród sądów państw członkowskich uprawnionych do dokonywania kontroli konstytucyjności, który w 1997 r. zwrócił się do TSUE w trybie prejudycjalnym. Dla porównania, większość sądów konstytucyjnych sformułowała dotąd zaledwie jedno pytanie prejudycjalne. Znajdują się wśród nich sądy Litwy, Luksemburga, Hiszpanii, Francji, Polski i Niemiec. Dwa ostatnie zwróciły się do TSUE ze swoim pierwszym pytaniem prejudycjalnym dopiero w 2015 i 2016 r. i nadal czekają na rozstrzygnięcia Trybunału w tych sprawach. Z powyższych danych oraz z dotychczasowej praktyki sądów konstytucyjnych państw członkowskich wynika wzrost zaufania tych ostatnich do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej oraz umocnienie pozycji TSUE.

 

VOCAB

(el) TRIBUNAL DE JUSTICIA DE LA UNIÓN EUROPEA (TJUE) – Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej

(la) CUESTIÓN PREJUDICIAL – pytanie/odesłanie prejudycjalne

(el) TRATADO DE FUNCIONAMIENTO DE LA UE – Traktat o Funkcjonowaniu UE

(la) INTERPRETACIÓN – wykładnia

(el) DERECHO PRIMARIO (ORGINARIO) DE LA UE – prawo pierwotne UE

(el) DERECHO SECUNDARIO (DERIVADO) DE LA UE – prawo wtórne UE

 

BIBLIOGRAFIA

BARCZ J., GÓRKA M., WYROZUMSKA A. (2015), Instytucje i prawo Unii Europejskiej. Podręcznik dla kierunków prawa, zarządzania i administracji, Warszawa, Wotlers Kluwer;

WÓJTOWICZ K. (2012), Sądy konstytucyjne wobec prawa Unii Europejskiej, Warszawa, Biuro Trybunału Konstytucyjnego;

Wyrok TSUE z dnia 22 października 1987 r. w sprawie C-314/85 Foto‑Frost v. Hauptzollamt Lübeck‑Ost, ECLI:EU:C:1987:452, pkt 14.

Ststatystyki sądowe Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej za 2015, http://www.curia.europa.eu

Wpisz swój adres e-mail aby móc pobrać zasób